Press Release
May 20, 2014

CO-SPONSORSHIP SPEECH OF SEN. SONNY ANGARA
ON SBN 2212 - AN ACT TO ACTIVELY PROMOTE ENTREPRENEURSHIP
AND FINANCIAL EDUCATION AMONG FILIPINO YOUTH

Financial Literacy at Entrepreneurship

  • Noong 2008, nanalo si Dionie Reyes (DR) na isang taga-Las Piñas ng P14 million sa Lucky Pick, System 7 ng Lotto. P70 lang ang ginastos ni DR para sa nanalong ticket na tatlong araw nang basa sa beer bago niya ito pinakita sa Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO).

  • Bumili agad si DR ng kotse (isang Fortuner) halos isang araw pa lang ang lumipas noong nakuha niya yung cheke sa PCSO. Bumili na rin siya ng lote sa isang exclusibong subdibisyon at tuluyan siyang nagpa-blowout sa kanyang mga kamag-anak at kaibigan, nagsugal at nagpakasaya.

  • Kaya sa loob ng tatlong buwan, naubos ang P14 million. Nabaon si DR sa utang kaya binenta niya ang ilan sa mga lupang binili bilang pambayad. Noong 2011, kinailangan pa niyang humingi ng tulong mula sa PCSO para sa pag-opera sa kanyang puso.

  • Sadyang isang babala ang malungkot na kwento ni DR. Naging basehan nga ito ng isang episode sa Magpakailanman (GMA-7) noong 2013. Ngunit, mas malungkot isipin na hindi pambihira ang nangyari kay DR: na ang perang natanggap ng isang pamilyang Pilipino--napanalunan man o pinaghirapan--ay winawaldas at ginastos sa di-wastong paraan.

  • Ayon sa isang pag-aaral noong 2011 ng Social Enterprise Development Partnerships, Inc. (SEDPI), isa sa bawat sampung OFW (1 out of 10) ay matuturing na "financially broke." Walo sa sampu naman (8 out of 10) ay walang naitabing pera--tulad ng para sa kanilang retirement--kahit mas malaki ang kita nila sa ibang bansa.

  • Hindi pa rin daw nagbabago ang ranko natin sa Mastercard Financial Literacy Index 2013, mula sa unang survey noong 2011. Sa 16 na bansa sa Asia-Pacific na kasama, nanatili tayong pang-walo (8th) lamang--isang hudyat na marami pa tayong pwedeng matutunan tungkol sa tamang "financial planning."

  • Para sa 2013 SOLAR FLARe survey ng Sun Life Financial Philippines, napuna na kahit marami sa mga respondent--halos 20 percent--ang nagsasabi na eksperto sila sa paghawak ng pera, mas marami ang hindi nakakaintindi ng mga basic financial concepts. Walong porsyento (8%) lang raw ang tumama nang higit sa walongpung porsyento (80%) ng mga tanong sa binigay na financial literacy quiz. Walang tumama nang higit sa siyamnapung porsyento (90%). Para sa 77 percent naman, tama ang pagka-intindi nila sa konsepto ng "annual interest rate," ngunit hindi nagtanong ang survey tungkol sa "compounding interest rate"--isang foundational concept ng "financial literacy" na nakitang iilan lang ang tunay na nakakaintindi, kahit sa mga bansa tulad ng Australia, Russia at Canada.

  • Kaya raw nananatiling "cash-based" ang ekonomiya ng Pilipinas.Filipinos prefer paper over plastic. The World Startup Report estimates that in the Philippines up to 90 percent of financial transactions in 2012 were conducted with cash, while there are only 7.36 million credit cards in the country.

  • Worse, a 2012 Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) survey found that 8 out of 10 heads of households did not maintain bank accounts while 4 out of 10 households do not have any cash-on-hand for emergencies. Not only are we overly cash-based, we're very much hand-to-mouth--a situation only exacerbated by ordinary Filipinos' propensity to borrow at underground, high interest rates (5-6) and at the cost of their wages and savings.

  • Ayon sa SOLAR FLARe survey uli ng Sun Life, 2 out of 10 lang po ang gumagamit ng kanilang insurance para pondohin ang kanilang mga gastusin, 1 out of 10 lang ang gumagamit ng mga investments nila, habang 8 out of 10 ay nakasalalay sa kanilang mga bank savings.

  • Kaya rin siguro, iilan lang talaga sa bansa ang pumipiling maging negosyante. Dahil limitado ang nalalaman tungkol sa pagpapaikot at pagpapalago ng pera, naiiwan na lang ang marami sa simpleng pag-iimbak ng pera sa bangko kaysa sa pag-invest nito sa mga bagay-bagay na pwedeng pagkakitaan.

  • This speaks of so many missed opportunities especially since the country's financial system has been lauded for its performance, particularly its stability in the face of external shocks. Unfortunately, such a financial system is out of reach from most of the population.Philippine Stock Exchange (PSE) records hold less than 526,000 investor accounts, barely half a percent of the country's 100-million population. If taken with widespread unemployment and poverty, such a low participation rate only highlights our greater problem of inequality.

Iilan Lang ang Nakakaranas ng Paglago ng Ating Ekonomiya

  • Patuloy ngang umaangat ang bansa. Nakaranas tayo ng 7.2 percent GDP growth noong nakaraang taon. Bagaman hinagupit tayo ni Yolanda, mangunguna pa rin daw ang Pilipinas, itong 2014, sa economic growth sa buong Asya, ayon sa Moody's.

  • Kamakailan lang, inangat uli ng Standard & Poor's ang credit rating ng bansa na ngayo'y BBB--ang pinakamataas na antas na natanggap nito. Marahil, paparating pa lang ang kasaganaan ng bansa bunsod ng tuluy-tuloy na pag-angat ng ating ekonomiya.

  • Ngunit, marami pa rin ang naiiwan sa pag-angat na ito. Ayon sa isang bagong SWS survey, mahirap pa rin ang turing sa sarili ng 53 percent ng mga respondents. Halos 40 percent naman ang nagsabi na sila ay "food-poor," gipit sa pera at gahol sa hanapbuhay para pakainin ang sarili nilang pamilya.

  • Countries prosper and flourish on the backs of hardworking individuals who by their individual effort create new products and services that spur new industries and snowball into national growth. Filipinos may be enterprising and industrious, but are we equipped with the knowledge and tools to leverage on financial openings whenever they present themselves? Do we have the drive to take on risk for future higher gains?

  • In fact, ours is a long-standing story of missed economic opportunities--one that should end so that a new chapter of widespread prosperity can begin. Such a scenario is only possible if more ordinary citizens are empowered to grab these opportunities and lift themselves up.

  • But financial literacy and the entrepreneurial spirit that it could foster are not simple lessons learned in a day--but represent ways of thinking or habits that are imbued early on in life. So, if government were to intervene, it must do so early on, with our children.

SBN 2212

  • Kaya masugid po natin isinusulong ang panukalang batas na ito, kung saan isinasalin ang Financial Literacy, na kaakibat ng Youth Entrepreneurship sa sistemang edukasyon ng bansa. Sa kasalukuyang sistema raw kasi, tinuturuan ang mga mag-aaral na maging mabuting empleyado kaysa sa magigiting na negosyante na marunong magpalago at magpalaki ng kanilang pera.

  • Some say that ours is an environment that does not breed self-starters, innovators and other enterprising individuals. We are trained to be mere followers, not fearless trailblazers and great thinkers.

  • Sa panukalang batas, minamandato po natin ang Department of Education (DepEd), Commission on Higher Education (CHEd) at ang Technical Education and Skills Development Authority (TESDA) na magpasok sila ng mga leksyong nauukol sa entrepreneurship at financial education sa curriculum ng mga mag-aaral sa primary, secondary at alternative schools.

  • Hinihiling rin natin na bumuo ng mga enterprise incubation laboratoriesat creative spaces sa mga paaralan at pamayanan natin. Ang masinsinan na pagtuturo kasi ay hindi lang nakaangkla sa silid-aralan. Dapat may pagsasanay at pagsasabuhay rin.

  • Naglalaan rin po tayo ng pondo--bilang grants o loans--para sa mga grupo't organisasyon na maaaring tumulong sa DepEd, CHEd at TESDA na turuan ang ating mga mag-aaral tungkol sa financial literacy at entrepreneurship. Magtatabi rin tayo, bilang project grants and loans para sa mga batang negosyante.

  • Marapat lang na palaganapin din ng DepEd, TESDA at CHEd ang anumang impormasyon tungkol sa government and non-government assistance para sa training ng mga young entrepreneurs.

  • Para mas komprehensibo ang suporta ng gobyerno para sa financial at entrepreneurial education ng ating mag-aaral, minamandato rin ng batas na bumuo ang Micro, Small and Medium Enterprise Development (MSMED) Council sa ilalim ng Department of Trade and Industry (DTI) ng isang national program for the promotion of youth entrepreneurship development.

Conclusion

  • Sa katunayan, hindi sa Pilipinas lang problema ang financial literacy, ayon sa isang pag-aaral na nilabas sa Journal of Economic Literature[xii]. Nagsagawa rin ng financial literacy quiz ang mga ekonomistang sina Annamaria Lusardi at Olivia Mitchell at nalaman nilang halos 96 percent ng mga Ruso ang pumalpak, 79 percent ng mga Swedes, 75 percent ng mga Italyano, 73 percent ng mga Hapon at 69 percent ng mga Pranses. 30 percent lang ng mga Amerikano ang sumagot nang tama sa lahat ng tanong.

  • Mahalaga ang datos na ito, lalo na't bunga ng masamang financial and credit behavior ang huling economic depression na ang epekto'y tuluyan pa ring binubuhat ng buong mundo. Maraming ang nanawagan, kasama ang Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD), na kailangan magkaroon ng global financial literacy drive, lalo na't dahil sa globalisasyon, nakaangkla sa isa't-isa ang mga ekonomiya't mga financial markets ng mga bansa.

  • Kung kaya't mahalagang isabatas natin ang panukalang ito hindi lang dahil hinahanda natin ang ating mag-aaral na lumahok sa global financial market. Sa panahon na masugid na tinutulak ng gobyerno ang financial literacy at entrepreneurship, binibigyan niya ang bawat mamamayan ng kakayahan para magtagumpay sa buhay. We give our people the confidence to bet on themselves, invest in their capabilities and realize their visions. That is why swift passage of this bill is earnestly sought.

  • Maraming salamat!

News Latest News Feed