SPEECH OF SEN. TG GUINGONA: BANGSAMORO BASIC LAW HEARING
COTABATO CITY

Mga kaibigan, mga kapwa ko Mindanaoeño, mga kapwa ko Pilipino.

Madalas, nadidinig natin ang mga salitang ito: para magkaroon ng kapayapaan, kailangang matutunan natin na igalang ang isa't isa.

For peace to happen, it is often said that we must learn to respect one another.

Tanong ko naman, "ano ba ang dapat nating igalang sa isa't isa?"

Ang karaniwang sagot, "dapat nating igalang ang ating mga pagkaka-iba." We must learn to respect our differences.

Kapag ang ating Mindanao ang pinag-usapan, duon nakatuon ang pansin: sa ating pagkaka-iba. On our differences. Magkaibang kultura. Magkaibang pananampalataya. Magkaibang pamamaraan ng pamumuhay.

Tama naman. At isa sa mahahalagang dahilan kung bakit malayo na ang narating ng usapang pangkapayapaan para sa Mindanao ... ay ang pagkilala at paggalang ... sa mga pagkakaiba na aking binanggit.

Ito ang naging paala-ala o reminder sa atin ng yumao nating kaibigan na si Salamat Hashim. Sabi niya, and I quote:

"Tayo ay dalawang lahi na ... may magkaibang paniniwala, magkaibang kultura, at pinalaki ng magkaibang karanasan ng kasaysayan."

Sa araw na ito, hindi lamang ang mga pagkakaiba o differences ang dapat nating tingnan at pakinggan.

Sa araw na ito ng unang pagdinig para sa Bangsamoro Basic Law, ito ang aking pananaw. Sa tingin ko, panahon na para mas tingnan natin ang pagkakapare-pareho sa halip na pagkaka-iba. Isn't it about time we look at what our people have in common and thus unite them rather than the differences which divide them?

Pakinggan natin ulit ang sinabi ni Chairman Mohagher Iqbal nang magsalita siya sa harap ng Committee on Local Governments at Committee on Peace, Unification and Reconciliation ng Kongreso at Senado.

Ang sabi ni Chairman Iqbal:

"Ang humahati sa ating bansa ay ang kapabayaan, ang kawalan ng paggalang, at ang kakulangan ng pagkilala sa ating pagkakaiba-iba."

"Subalit ang nag-iisa sa ating bansa ay ang paggalang at selebrasyon ng yaman ng magkakaiba nating kasaysayan, kultura at pananampalataya."

Sa sinabi ni Chairman Iqbal, wala kaming pagkakaiba. Kami ay nagkakaisa.

Dagdag pa ni Chairman Iqbal:

"Bumuo tayo ng isang hinaharap - let us build a future - kung saan gagamitin ng mga anak natin ang mga pinakamahahalagang taon ng kanilang buhay sa pagkakamit ng kapayapaan at kasaganaan - in the pursuit of peace and prosperity."

Sa sinabing 'yan ni Chairman Iqbal, hindi kami nagkakaiba. Sa pangarap niyang kapayapaan at kasaganaan para sa ating mga anak ... kami ... tayong lahat ... ay nagkakaisa.

Sa pananaw ko, 'yan mismo ang layunin ng mga pagdinig natin para sa Bangsamoro Basic Law.

Layunin natin na hanapin ang mga bagay ... mga pangarap ... at mga aspirasyon kung saan tayo ay nagkakaisa.

Pagkatapos nating makita ang mga bagay, pangarap at aspirasyong 'yun, pag-aralan natin kung ang mga iyon ay kinikilala din, iginagalang at ipinagbubunyi ng balangkas ng Bangsamoro Basic Law.

As we discover the things, the dreams and the aspirations that unite us, let us also ask whether or not those things, dreams and aspirations are recognized, respected and celebrated by the draft Bangsamoro Basic Law.

Ang isa sa pinakamagandang paraan at pagpapakita ng paggalang ay ang pakikinig natin sa bawat isa. The best way to show respect for one another is to listen to each other.

Narito kami ngayon para ipakita ang paggalang na iyan.

Tayo na po at muling makinig sa bawa't isa.