GRACE POE INTERVIEW TRANSCRIPT
DZBB w/ Arnold Clavio and Ali Sotto

Ali Sotto: Senator Grace Poe, magandang umaga po.

Arnold Clavio: Ma'am Grace, Igan at Ali po, good morning.

Sen. Grace Poe: Hi, good morning Ali and Igan at sa lahat ng nakikinig, magandang umaga po.

Clavio: Welcome sa radio na, TV pa.

Sotto: Ang tanong po natin, eh, 'yung kasalukuyan po nating setup na meron po tayong NDRRMC, bakit hindi pa po ba sapat 'yun? Bakit kailangan pa po ba ng bagong departamento?

Clavio: Sa ngayon coordinating palang lahat 'no? O kailangan ba ng isang departamento Ma'am?

Poe: Sa tingin ko, kailangan natin talaga kasi ang NDRRMC, bagama't ginagampanan naman nila ang kanilang tungkulin, ay coordinating body. Tama ka diyan Igan, wala naman sila talagang kapangyarihan kasi ang talagang namumuno pa rin diyan ay ang AFP, ang Defense Department. Parang ang NDRRMC, parang kapag may disaster, sila lang ang magko-coordinate sa DSWD, sa Department of National Defense etc. Ngayon, dito sa bagong batas na inihain natin dito sa Senado at alam ko meron din sa Kongreso, magkakaroon talaga ng kapangyarihan ito. Magiging cabinet rank o magiging secretary ang mamumuno dito. Pero higit sa lahat, 'yung kanilang magiging mandato o tungkulin ay hindi lamang pagresponde kundi, tama ang sinabi naman ni Ali, na may angkop tayong kakayahan kapag nagkaroon, para maiwasan ang mga ganitong uri ng trahedya kapag may kalamidad. So tatlong bagay ang gagawin diyan, tutulungan tayong iwasan ang sakuna, prevention. Pangalawa, papaano ang maagap na pagresponde. At pangatlo, itong madalas na nakakaligtaan kapag nagkaroon na ng malaking kalamidad at 'yung trahedya, papaano ang rehabilitasyon pagkatapos. Kasi minsan, ito na nagkaroon na ng baha, papaano na ngayon?

Clavio: 'Yung sira

Poe: Oo, paano na ang mga sira, 'yung mga paglikas at tamang pagbibigay ng relokasyon sa mga naroon.

Clavio: Kasi minsan hindi na kailangan pabalikin, wala na, wala ng buhay doon.

Poe: Wala na at saka sa umpisa pa lang, Ali at Igan. Katulad dito sa Taal, sinabi nga na isa ito sa pinakapeligro na bulkan sa buong mundo. Dapat umpisa pa lang limitado na talaga ang mga nandoon di'ba? Hindi 'yung sinasabi nila na 70,000 ba na taong nakatira doon.

Sotto: Nakatira doon.

Poe: Nakatira doon at 3,000 mga kabayo at iba pang mga hayop, di'ba? So natural kung iisipin nating isla 'yun, dapat iniisip na natin 'yung pag-alis ng mga tao kung saka-sakali na magkaroon ng gulo. Papaano ita-transport lahat 'yun kaagad-agad, 'di ba?

Clavio: Noong Linggo, biglaan noong Linggo eh.

Sotto: Tapos it's the same token na meron ng kalihim, may secretary na who heads that department. Kumbaga somebody is responsible at kung merong pagkukulang, alam mo who to blame also di'ba.

Poe: Tama.

Sotto: Kasi kamukha nito, sinasabi kanina ni Usec. Solidum since March 2019, nasa Alert Level one na 'yung Taal Volcano, so even at that time allowed pa rin ang mga turista na pumunta doon up to the crater. May mga nagsu-swimming pa roon sa lake, when at that point...

Clavio: Alam ba nila na Alert Level one na?

Sotto: Hindi ba po di'ba 'yung mga tinatawag natin na mga protocols in place na kailangang nakikita natin na naipapatupad, ano po?

Poe: Tama. Alam mo Ali, 'yan 'yung pinaka-importante diyan, sino ba ang mamamahal. Kasi katulad ng nangyari sa Yolanda, siyempre iba-ibang kagawaran ang merong inaambag diyan. Pero 'yung tao na talagang sasabihin natin na siya talaga ang...

Sotto: Pointman.

Poe: Oo, siya talaga ang may responsibilidad, hindi natin matukoy�Ngayon sa ilalim..

Sotto:Ang katotohanan ba Senator, kailangan ng cabinet rank kasi meron akong nabasang ulat, sino bang cabinet, kunwari 'yung ibang cabinet secretaries, kunwari as it is now, NDRRMC, walang karanggo na magkukumpas eh. Ang sinasabi kailangan cabinet rank din ang may kapangyarihan para may ipin.

Clavio: Oo, pero ang alam ko ang laging namumuno diyan si Secretary Lorenzana ng Department of National Defense. So si Secretary, cabinet rank din 'yun, Senator? Kaya lang gusto mo nakatutok doon, hindi 'yung 'pag ganito saka lang siya nag-aassume ng pagiging chairman ng NDRRMC?

Sotto: At saka ang dami na niyang responsibilidad.

Poe: Tama, oo, kuha talaga ninyo eh. Kapag nandiyan ka na siyempre Secretary of Defense, ang dami mong pinagkakaabalahan di'ba, 'yung seguridad ng bansa natin.

Clavio: Hindi lang disaster.

Poe: Pati 'yung West Philippine Sea, lahat na 'yan. Papaano mo nga naman hahatiin ang oras mo? So kailangan ng cabinet rank, nakaupo siya sa lamesa kasama ng ibang kalihim, kailangan. 'Yan talagang NDRRMC sabihin na natin Disaster Resilience Management, kailangan 'yan, naka-coordinate sa lahat, DPWH kapag may sirang mga kalsada; DSWD sa pagbibigay ng mga tulong; at marami pang ibang kagawaran.

Clavio: Hindi po naka-inplace 'yun sa ngayon, Senator?

Poe: Hindi kasi council lang, wala naman sila talagang kumpas diyan. At saka pati na rin ang budget. Ngayon, maidagdag ko lang kasama rin kasi dito sa batas na ito ang koordinasyon sa local government, magkakaroon ng satellite offices ang DREM para naman mas mabilis na mapupuntahan pagdating ng relokasyon, pagdating ng koordinasyon.

Clavio: Okay, ito ayaw ko lang makalimutan kasi nasa prayoridad ba ng ating pamahalaan ang ganyang uri ng inyo pong naisin? Kasi tingnan niyo, papaano niyo mauugnay ngayon, binawasan ang calamity fund pero gusto natin magtayo ng isang departamento na kailangan may pera rin 'yan para kumilos. So papaano po ang Kongreso dito? Pag-iisahin itong, bakit kailangang bawasan ang calamity fund pero kailangang magtayo ng ganitong departamento.

Poe: Alam mo hindi ko talaga maintindihan bakit nabawasan ang calamity fund pero malaking tulong kasi pagdating sa deliberasyon ng budget meron isang departamento na merong kalihim na ipaglalaban ang budget; ipagtatanggol, ito ang kailangan natin. Oo nga naman, kung council ka lang nasa ilalim ka ng isang departamento siyempre mauuna muna ang pangangailangan ng Department of National Defense, di'ba.

Clavio: Parang ngayon nabawasan ang calamity fund, walang kumuwestyon.

Sotto: At saka ang inirereklamo nila, ng NDRRMC, kulang na kulang talaga ang personnel. Kulang na kulang talaga ang tao nila.

Poe: Oo, wala, kulang talaga sila. Alam mo noong nagkaroon nga ng emergency na ganito, ang daming tumawag sa mga kalihim pero 'yun nga devolved na sa local government, halimbawa ang Department of Agriculture, so mahirap maghagilap ng tao para kunin 'yan kung walang koordinasyon para gumawa ng release. Kaya isa 'yan sa mga bagay na hindi natin kailangang kalimutan dito sa mga probisyon. Tatlo ang magiging bureau sa ilalim nito. Katulad diyan sa DA, may Bureau of Animals, kung anu-anong mga bureau. Ito ang Bureau of Disaster Resilience, tapos 'yung Bureau of Disaster Preparation at saka ang Bureau of Knowledge and Management Dissemination.

Sotto: 'Yan ang sinasabi natin na early warning systems in place 'no?

Poe: Oo early warning, at saka kasama doon sa dissemination, 'yung technical knowledge na sila 'yung talagang mag-aaral ng mga bagong teknolohiya o bagong paraan para maangkop tayo kapag merong ganitong klaseng hamon o kalamidad.

Clavio: Puwede bang maidagdag diyan Ma'am ay imbes 'yung mga evacuee nakatunganga lang sa mga evacuation centers, maglagay tayo ng programa na magkakaroon sila ng kabuhayan. At 'yung evacuation center magiging parang pansamantalang community nila na kumikilos din sila.

Sotto: Pero ang isang nabanggit tungkol sa evacuation center, dapat magtayo na tayo ng permanent evacuation centers, hindi 'yung ganitong laging na lang sa mga eskwelahan, nadidisrupt 'yung education ng mga kabataan. Permanent evacuation centers sa bawat region.

Clavio: Nakapaloob ba 'yun Ma'am sa panukala?

Poe: Oo, alam mo kasama 'yan sa mga maaaring, hindi naman nakadetalye kung ano talaga ang mga evacuation centers na papatayo pero kasama kasi sa disaster preparedness ang pagkakaroon ng tamang evacuation center. Ngayon, alam mo kapag inisip natin ang isang probinsya, hindi naman natin kayang magpagawa ng evacuation center na kakayanin ang ilang daang barangay pero kailangan din may designated areas na nainspeksyon. Halimbawa, kung hindi man eskwelahan na pwede, eh mga iba't ibang lugar na pwede nilang puntahan dahil kung magpapagawa ka ng isang gusali na evacuation center baka hindi naman kasya ang lahat ng tao sa lugar na 'yun. Pero dapat meron pa ring lugar na designated area, kung saka-sakali.

Clavio: Kasi kapag pumunta ka ng probinsya Ma'am, alam niyo naman ang inuuna ng mga mambabatas, convention center. Ang laki, pwede namang evacuation center, nako-convert.

Poe: Pwede naman basta 'yung convention center na iyon ay matibay�

Sotto: How do you reconcile kasi nga kayo ring mga mambabatas ngayon, tinatalakay itong rightsizing dahil nga sinabi itong bloated masyado itong ating burukrasya. Marami nang duplication, redundancy, maraming ika nga ni Senator Lacson, ang daming mga freeloaders na sinusuwelduhan na wala namang ginagawa.

Poe: Oo, tama.

Sotto: So 'yung ano na 'yun, layunin to rightsize yung bloated bureaucracy versus itong gagawa na naman tayo ng bagong department.

Poe: Alam mo, totoo naman 'yun, napakalaki ng ating burukrasya. Pero iisipin din natin, kapag nag-downsize tayo, kaya tayo dapat mag-rightsize, dahil may mga iba namang kagawaran na mas importante sa panahon natin ngayon na hindi natin nagawa noon. Kaya nga itong Disaster Resilience, sinabi na nga sa buong mundo, Pilipinas yata ay number three sa most susceptible pagdating sa natural calamity. So talagang kailangan natin ito sa tingin ko, itong bagong Disaster Resilience Emergency Management Department... Pwede lang siguro palakasin ang mandato ng mga nandiyan na, so 'yun ang mga bagay na. Isa nga 'yung sa aking komite, di'ba sinasabi nila dapat magkaroon ng Department of Water Management, ako sa tingin ko meron talagang merito 'yan. Sapagkat ang MWSS ay para sa Metro Manila lamang tapos merong mga LWUA, may iba't ibang mga water districts at cooperatives na hindi natin alam kung ano ang sentro talaga diyan. Ang problema natin ngayon kulang tayo sa tubig pero kapag bumagyo naman dito sobra-sobra ang tubig, hindi natin naiipon ang ating mga resources kaya may mga bagay talaga na dahil sa panahon talagang maiiba pati na rin ang istruktura ng ating gobyerno.

Sotto: Going back to rightsizing, may binanggit kasi si Senator Koko Pimentel, na kahalintulad sa France, ang government din sana natin, meron din tayong mga officials and employees, 'yung ibang mga ahensya na related din dito sa Disaster Response, ang sinasabi niya pwede mo namang i-transfer dito sa panukalang DDR, anong reaksyon nyo po dito?

Poe: Pwede rin 'yun. Tama rin naman diyan si Senator Koko. Kapag meron nang nakakaalam, kunwari sa Department of National Defense, meron doon na siguro ay 'yung kanilang responsibilidad ay para sa disaster reseponse ay pwedeng ilipat dito sa bagong ano, kasi at least meron na silang, well although short, meron silang knowledge. Now, kukuha tayo ng mga eksperto na nandiyan. Alam ko may mga requirement talaga for retirement pero wag natin kalilimutan na ang mga nakakatanda, mas meron din silang kaalaman doon sa mga naging kaganapan at kung hindi naman pisikal ang trabaho ay makakaambag sila ng karanasan doon sa mga departamento. Katulad niyan, naglabasan ang kasaysayan ng Taal. Siyempre kapag puro mga bago hindi naman nila naiintindihan 'yan. Kaya maganda na rin itong si Usec. Solidum sa Phivolcs siya. Siyempre 'yung experience niya importante ang mga ganun.

Sotto: Actually very knowledgeable nga sila. Sila ni Antonia Bornas na very impressive kapag sila ay nagko-conduct ng mga press conference.

Poe: Oo, totoo.

Sotto: Reaksyon niyo lang doon naman sa sinabi ni Senator Lacson, dito sa isinusulong nga na bagong kagawaran. Sabi niya 'office under the Office the President should do the job.' Parang offhand, ang sinasabi niya hindi na kailangan ng bagong department, opisina lang, pwede na; office under the Office of the President sapat na.

Poe: Actually, dito sa NDRRMC kasi policy body ito, kasama ang Presidente dito. Pero siyempre ang Presidente naman marami talagang kasama sya kahit sa NEDA kasama rin sya. Ako siguro I would respectfully debate Senator Lacson on this point sapagkat para sa akin nga ang importante merong point person at meron talagang ahensya lalung-lalo na ang ating bansa ay nahaharap sa maraming hamon ng kalamidad. Siyempre kung council ka lang eh kahit na sabihin mo under the Office of the President, hindi pa rin pareho 'yan. Tingnan mo 'yung PCOO under the Office of the President, iba talaga 'yung merong secretary na merong cabinet rank at may sarili siyang ahensya, may sarili siyang budget. Hindi siya naka-tuck lang sa Office of the President. Kasi nga, di'ba sabi ko sa inyo, kailangan 'yan talagang dinidepensahan. Pero pakinggan din natin ang ating mga kasamahan, si Senator Lacson baka nga meron siyang masasabing paraan pero sa tingin ko nasubukan na rin natin 'yan. Tignan na rin natin, basta rightsizing tama ka, kunin sa ibang ahensya 'yung mga maaaring ilipat para hindi naman basta gasta tayo ng gasta na hindi naman natin pinag-aaralan.

Clavio: Tama, Ma'am. Kasi naiisip ko simula nang naging mamamahayag ako noong 1987 hanggang 2019 lahat ng resources ng gobyerno napunta lang sa kalamidad, Ma'am. Ang dami talaga tapos paulit-ulit pa sa isang lugar. Hindi ba minsan ganoon?

Sotto: Lindol, bagyo, di'ba?

Clavio: Tapos ibabalik lang natin, sila ulit ang mabibiktima, tutulungan ulit natin pero kapag nakita mo talaga 'yung dami ng resources, Ma'am nauubos talaga.

Poe: Siyempre di'ba kapag gumagawa tayo ng isang bagay na ora-orada, ay hindi naman talaga natin maisasaayos 'yan. Kailangan mahabang pagpaplano dahil, kunyari gumagawa ka ng budget para sa bahay mo kapag may nasirang isang bagay dahil hindi ka gumawa ng preventive maintenance mas mahal ang gagastusin mo, ganundin.

Clavio: Alam ni Senator Lacson 'yan kasi siya ang nag-head ng Yolanda. Kapag binalikan mo ngayon, tulad ng nabanggit mo kailangan after ng disaster meron pa ring programa pero ngayon kapag binalikan mo ang ibang biktima ng kalamidad hindi naibalik sa normal ang buhay nila.

Poe: Hindi at saka talagang mahabang panahon ang gugugulin mo para maisaayos 'yan. 'Yung mga relocation kapag sila pinalipat dahil wala naman silang kabuhayan doon sa paglilipatan ay babalik at babalik sila doon sa lugar na 'yun. Kaya siyempre bilang rehabilitation czar si Senator Lacson, marami siyang maiaambag na mula sa sarili niyang karanasan kaya tignan na rin natin. Isa sa naging problema nya, 'yung wala naman talaga siyang kapangyarihan, noong siya ay naitalaga, sabi nga niya pati ang kanyang tanggapan, ang kanyang opisina gumagastos.

Sotto: Siya ang nagbabayad out of his pocket.

Clavio: Abonado siya.

Poe: So di'ba parang doon lamang nakikita na natin na may kakulangan talaga ng direktiba at direksyon.

Clavio: Tapos ito pang isa, nabubuksan siya sa corruption dahil papasok ang private sector diyan eh.

Sotto: 'Yun nga eh. Parang nakikita mo, more and more.

Clavio: Nananamantala doon sa ano

Sotto: Hindi, more on umaasa tayo sa private donations. Actually dapat ang estado 'yun.

Poe: Oo, alam mo, 'yung sinasabi ni Igan dito kapag hindi maayos ang bidding pagdating dito sa pagbigay ng aid at rehabilitation, palpak talagang magkakaroon ng padding, minsan nga sinasabi ni Senator Villar 'yung housing sa Zamboanga wala man lang toilet. So 'yung mga kalokohan na ganyan pero 'yung sinasabi din naman ni Ali tama rin. Alam mo kapag nakita mo ang pagreresponde, umaasa rin tayo sa pribadong sektor.

Clavio: Nauuna sila diyan.

Poe: Oo, alam mo ang mga kabayanihan natin, nakikita talaga pati pagtulong ng mga tao. 'Yung kanya kanyang pag-ambag kaya importante talaga na merong plano at koordinasyon para kung kunwari ang gobyerno nga ang namamahala, pero maayos ang pag-dodonate. Alam mo may mga nagsasabi, alam mo gusto namin mag-donate pero hindi tinanggap ng lokal na pamahalaan. Kung hindi pa nila kilala 'yung Mayor ng lugar na 'yun, hindi pa tatanggapin. Kasi sinasabi merong central coordinating body, tama naman 'yun pero dapat tama ang impormasyon na ibinibigay natin na dito ninyo ibigay, ganitong lugar...

Clavio: Senador, maraming salamat.

Sotto: Mananatili kaming naka-monitor dahil nga pagbabalik ninyo sa Lunes.

Poe: Oo, meron, pero 'yan ay nasa Committee yan ni Senator Bato ha, kasi sa Defense Committee na 'yun. Pero merong hearing din ang LTFRB pagdating dito sa Motorcycle taxis sa Lunes. Uumpisahan natin.

Clavio: Senador, salamat po.

Poe: Okay, thanks Ali and Igan.